Nazwa i pochodzenie grzyba kordyceps

Cordyceps w naszym kraju występuje pod nazwą Maczużnik Chiński, W Japonii nazywa się go Tochukas. Używany od wieków w medycynie chińskiej jako napar dodający nam sił witalnych oraz wpływający przede wszystkim na naszą odporność. Plemiona nomadów używały go jako gorący napój, który miał ich rozgrzać, a także dodać im sił, wytrzymałości i zniwelować zmęczenie.   

Według istniejących źródeł został odkryty dzięki obserwacji Jaków, które żyły tam w niewielkich stadach. Zauważono, że zwierzęta po zjedzeniu grzybów wydają się silniejsze i żywsze.  

Aktualnie przez Komisję Europejską grzyb ten zaliczamy do “Nowej żywności” (Novel food), która definiowana jest jako żywność innowacyjna, mająca pozytywny wpływ na kondycję naszego organizmu.  

Z wyglądu owocnik grzyba może kojarzyć się nam z małymi maczugami wyrastającymi spod ziemi lub kilkucentymetrowymi larwami. To skojarzenie ma także drugie dno. 

 Źródło: flickr.com

Klasyfikacja biologiczna grzyba cordyceps

Charakterystyka i występowanie maczużnika

Naturalnie maczużnik rośnie na wyżynie tybetańskiej (Nepal, Tybet), charakteryzuje się tym, że jest odporny na niskie temperatury. Spotkać go można na wysokościach od 3000 do nawet 5000 m.n.p.m., co czyni go grzybem trudnym do zbierania. Ze względu na swoje rzadkie naturalne występowanie jego cena może sięgać nawet 25 tys. dolarów za kilogram. W ostatnich latach popularne stały się jego sztuczne hodowle, które mają także za zadanie ochronić jego pierwotne środowisko. W lasach europejskich możemy spotkać jego odmiany, maczużnik owadomorski oraz maczużnik bojowy, który występuje również w naszym kraju. Jednak te odmiany cordycepsa mogą cechować się mniejszą zawartością składników odżywczych niż odmiana azjatycka. 

Cordyceps jak i jego cała rodzina jest grzybem pasożytniczym, atakuje larwy gąsienic oraz innych owadów. Następnie w ich wnętrzu rozwija owocnik, który wyrasta ponad powierzchnię ziemi. Uważam, że z całej gromady to właśnie cordyceps wkłada najwięcej wysiłku w to, aby wyrosnąć 😉 

Źródło: flickr.com

Skład i wartości odżywcze maczużnika chińskiego 

Cordyceps nazywany cudownym lekiem, swoje działanie zawdzięcza wyjątkowym składnikom aktywnym: 

• Kordycepina
• Polisacharydy (Beta-D-Glukany)
• Adenozyna i Sterole (organiczne związki chemiczne)
• Kilkanaście aminokwasów
• Witaminy C, E oraz A 
• Kwasy tłuszczowe (oleinowy, linoleinowy)
• Triterpenoidy 

To dzięki tym składnikom maczużnik wykazuje tak silne działanie na nasz organizm. 

Grzyb ten jest adaptogenem, czyli substancją pochodzenia naturalnego, która wykazuje korzystny wpływ na zdrowie, szczególnie pomagając w adaptacji organizmu do szeroko pojętego obciążenia stresem. (1, 2)

Badania naukowe o cordycepsie

Istnieje ogromna ilość badań naukowych (kilkaset), które pokazują wpływ maczużnika na poziom testosteronu, libido, układ oddechowy, krwionośny i immunologiczny. Jest to prawdopodobnie najlepiej przebadany grzyb witalny. W 1964 roku Cordyceps Sinensis został oficjalnie zarejestrowany jako lek w farmakopei chińskiej (kompendium leków). Aktualnie ekstrakty maczużnika można znaleźć w 50 lekach zatwierdzonych przez Chińską Państwową Agencję ds. Żywności i Leków.  

Cordyceps w sporcie 

Wielką sławę maczużnik zyskał po 1993 roku, gdzie na zawodach w Pekinie chińskie biegaczki zdominowały konkurencje biegowe. Zarzucano im stosowanie farmakologicznych środków niedozwolonych, jednak okazało się, że za ich sukcesem może stać napar z cordycepsu, który był ich codziennym elementem przygotowań. Powstało wiele prac naukowych potwierdzających wpływ tego grzyba na osiągi sportowe, zastanawiano się również czy nie zakazać jego stosowania. Kanadyjski Komitet Olimpijski jednak zezwolił na stosowanie cordycepsu wśród sportowców.  

Wśród 20 zdrowych mężczyzn w przedziale wiekowym 50-75 lat przeprowadzono badanie. Grupa kontrolna przez okres 12 tygodni przyjmowała 1 gram cordycepsu podzielony na trzy równe porcje. Po skończonym badaniu zauważono zwiększenie progu mleczanowego, aż o 10%. Każe nam to sądzić, że cordyceps poprawia wytrzymałość treningową oraz opóźnia zmęczenie.  

Inne badanie przeprowadzone na szczurach pokazało również, że gryzonie, które przyjmowały wodny roztwór grzybni cordycepsa odnotowały wzrost wydolności pływackiej o 12,5%. (3, 4)

Cordyceps jako grzyb na seksualność 

W medycynie chińskiej maczużnik był stosowany do leczenia płodności, zaburzeń seksualnych oraz jako tonik wzmacniający libido. Badanie przeprowadzone na szczurach wykazało poprawienie parametru nasienia najądrza i zwiększenie poziomu testosteronu w surowicy. W innym badaniu cordyceps wykazał także korzystny wpływ na spermatogenezę, co wiązało się ze zwiększeniem ruchliwości plemników i poprawą jakości i ilości nasienia.  (5, 6)

Źródło: flickr.com

Wpływ grzyba cordyceps na testosteron 

Niezależne badania wykazały, że cordyceps może aktywować produkcję testosteronu i mieć wpływ na obniżenie stresu oksydacyjnego. Największy wzrost poziomu testosteronu zanotowano po 2-3 godzinach od przyjęcia maczużnika. Duże właściwości przypisuje się tutaj kordycepinie, która to właśnie może stymulować produkcję testosteronu w sposób zależny od dawki i czasu. (7, 8, 9, 10)

Maczużnik i jego działanie na odporność 

Niniejsze badanie miało na celu sprawdzenie wpływu grzyba cordyceps na układ odpornościowy. Wykazano, że polisacharydy wyekstraktowane z owocników hodowanych grzyba redukują uszkodzenia oksydacyjne i modelują działanie cytokin, co przekłada się na zwiększoną odporność. Inne badanie pokazało również silny wpływ polisacharydu na działanie antyoksydacyjne. Powyższe wyniki potwierdzają naukowe działanie przeciwutleniaczy na wolne rodniki i uszkodzenia mitochondriów. Odkrycia te sugerują, że polisacharydy są obiecującym źródłem naturalnych przeciwutleniaczy i leków przeciwstarzeniowych.  (11, 12, 13, 14)

Cordyceps w leczeniu nowotworów 

W 2010 roku miesięcznik medyczny „Cancer Immunology Immunotherapy” opublikował wyniki 17 badań potwierdzających zahamowanie przez wyciągi z grzyba Cordyceps przerzutów do płuc u chorych na raka piersi. Ekstrakt z grzybni maczużnika znacząco zahamował czerniaka u myszy, w ciągu 27 dni obniżył wielkość guza o 60%. Inne badanie z 2011 roku wykazało także wpływ składników aktywnych maczużnika na ludzkie komórki raka piersi. Kordycepina spowodowała zahamowanie wzrostu komórek i zmniejszenie ich żywotności. Terapia okazała się skuteczna i zmniejszyła umieralność pacjentów, powiązane to było z zahamowaniem przerzutów. Badano również wpływ kordycepiny na raka pęcherza moczowego, w tym przypadku również odnotowano zahamowanie wzrostu i ograniczenie migracji komórek nowotworowych. Myślę, że ten temat wydaje się bardzo ciekawy i bez wątpienia warto przeprowadzić dalsze badania czy ten składnik może być skutecznym środkiem chemioterapeutycznym. (15, 16, 17)

Zastosowanie i przyjmowanie maczużnika 

Najczęściej cordyceps przyjmowany jest w wersji sproszkowanej, która cechuje się słodkim smakiem. Popularne są również przyrządzane napary z grzyba oraz oczywiście suplementy w tabletkach i kapsułce. Tak jak w przypadku innych grzybów witalnych jego dawkę należy dobrać indywidualnie i jest to zależne od formy suplementu i celu suplementacji. W skoncentrowanych lub standaryzowanych ekstraktach zazwyczaj jest to 500-1500 mg na porcję. Najczęściej piję go rano, wybieram wersję w proszku i zazwyczaj miksuję ją razem z reishi i macą. To mój poranny eliksir przedtreningowy, który zawsze daje energetycznego kopa. 

Źródło: flickr.com

Skutki uboczne i środki ostrożności 

Amerykański Urząd d.s. Żywności i Leków uznał cordyceps jako substancję bezpieczną. Należy pamiętać, że tak jak większość innych grzybów maczużnik nie został dokładnie przebadany wśród kobiet w ciąży i karmiących, więc w tym przypadku jego przyjmowanie należy skonsultować ze specjalistą. Ze względu na wpływ grzyba na krzepliwość krwi należy podchodzić do niego ostrożnie, jeśli przewidujemy zabiegi chirurgiczne lub mamy zaburzenia krzepliwości. Istnieją przypuszczenia, że cordyceps może potęgować działanie leków przeciwcukrzycowych, antydepresyjnych i hipotensyjnych. 

Moja opinia o Cordycepsie 

Moją sympatię cordyceps zyskał dawno temu, głównie przez swoje działanie na poprawę wytrzymałości i kondycji fizycznej, to były czasy, gdy nie interesowałem się jeszcze w takim stopniu grzybami witalnymi, a wchodziłem w świat suplementacji, ciężko trenowałem i zależało mi na poprawianiu swoich osiągów sportowych. Miło było się zaskoczyć, gdy odkryłem także jego prozdrowotny wpływ na inne aspekty naszego zdrowia i organizmu.  

Jeśli spodobał Ci się artykuł podziel się nim ze znajomymi oraz odwiedź ogrzybach.pl w innych miejscach. Znajdziesz nas na instagramie oraz facebook’u.

#ogrzybach – wszystkie grzybki w jednym miejscu!